AHŞABI GÜNDEME GETİRMELİYİZ The Economist’in 28 Ağustos 1999 sayısında çıkan ‘Türkiye’den Dersler’ yazısında aynen şunlar söyleniyor: “1994 Los Angeles (54 ölü) ve 1995 Kobe (6500 ölü) depremlerinden alınan dersler – her şey eşit olduğunda - ölü sayısını etkileyen en kritik faktörün kullanılan yapı malzemesinin özellikleri olduğunu gösteriyor. Katil ağırlıktır :Türkler, başlarının üzerindeki yıkılan strüktürlerin altında ezildiler. Japonya’da sık olan tayfunlardan korunmak amacıyla inşa edilmiş ağır çatılı yapıların ölümcül olduğu ispat edildi. California’da ise beton temellere bağlanmış hafif çatılı ahşap karkas evler titremelere dayandı. Türkiye ve yardıma koşan iyi niyetli yabancılar ağır ve yüksek beton binaları tekrar inşa etmeden önce, “eski-moda” ahşabı düşünseler iyi ederler.” Türkiye’de ahşap yapıdan söz edince bütün mimar ve mühendislerin kaşları kalkıyor. ‘‘Ülkemiz artık gelişmiştir, deprem yönetmeliğimiz çağdaştır ve depreme dayanıklı beton binalar yapabiliriz eksiğimiz sadece kontrol mekanizması ve namuslu müteahhitler.’’ Yılda 400.000 konut yapılan bir ülkede kontrol mekanizmasının işleyebileceğini sanmak hayalciliktir. Yapı denetim kurumları en gelişmiş ülkelerde bile bu yapılamıyor. İkinci göz ardı edilen önemli nokta ise hiçbir üretimin hatasız olamayacağı. ISO 9000’li buzdolabınız her zaman arızalı çıkabilir, gidip değiştirebilirsiniz. Ama binalar çökünce insanlar ölüyor. Türkiye’de depremle yaşamaya mecburuz. Amaç depremlerde ölü sayısını en aza indirmek. Bunun yolu ise hafif ve az katlı bina yapmaktan geçiyor. En kötü hafif binadan sağ kurtulma olasılığı çok yüksek. Çöken hafif bir ahşap çatıdan kafanızı bir yastık ile koruyabilir, altında kaldığınız enkazdan ise 2-3 komşunun yardımı ile çabucak çıkarılarak kurtulabilirsiniz. The Economist’in dediği gibi, “eski – moda” ahşabı tekrar düşünmenin zamanı çoktan geldi. Bu nedenle sitemizde Dr. David Yeomans’ın ‘‘Depreme Karşı Ahşap Yapıların Güvenilirliği’’ başlıklı yazısını yayınlıyoruz. Bu yazı 4 Ekim 1999 tarihinde Yapı Endüstri Merkezi’nde düzenlenen konferansta kendisi tarafından sunulmuştur. _____________________________________________ ______________________ Ahşap yüksek bir taşıma gücüne sahiptir 1 kilogram ahşap, 1 kilogram beton ya da çelikten fazla yük taşır. Ahşap ile 250 metrelik açıklar kolonsuz geçilebilmektedir. Bu tip konstrüksyonlarda, ağır olması nedeni ile çelik kullanılamıyor. _____________________________________________ ______________________ Ahşap doğa şartlarına ve depreme dayanıklıdır Hava şartlarına, kimyasallara dayanıklılık bakımından en yüksek notu gene ahşap alıyor. İngiliz Standartlarına göre elektrik ve telekomünikasyon hatlarında kullanılan ahşap direklerin hizmet ömürleri 50, su soğutma kulelerinde kullanılan ahşap dolguların 30, ahşap karayolu köprülerinin ise 50 yıldır. Bu alanlarda beton ve çeliğin ömrü yukarıdaki rakamların yarısına erişebilmektedir. "Karbonatlaşma" sorunu, son yıllara kadar hizmet ömrünün sonsuz olduğuna inanılan "betonarme"ye büyük bir darbe indirmiştir. _____________________________________________ ______________________ Ahşabın yangına karşı direnci yüksektir Genel kanının aksine ahşabın yangına direnci beton ve çelikten üstündür. Bugün ABD'nde kapalı spor salonu gibi büyük kalabalıkların bulunacağı yerlerin, yangın tehlikesine karşı ahşap karkas olarak inşasına gidilmekte, Almanya'da gene aynı nedenle çelik konstrüksyonlar ahşap kaplanmaktadır. Yangınlar üzerine yapılmış araştırmalar ve derlenmiş istatistikler taşıyıcı olarak kullanılan ahşabın en güvenli malzemelerden biri olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Yangının başlama nedeni hiçbir zaman ahşap değildir ve ısı geçirmeme, kömürleşme özellikleri nedeniyle ahşap-karkas yapının büyük yangınlara ne kadar dayanabileceği kesin olarak hesaplanabilmektedir. Ahşap yapılar yangına 30-90 dakika dayanabilecek şekilde tasarlanabiliyor. Ancak çıplak çelik konstrüksyon (çeliğin genleşme katsayısının yüksekliği nedeniyle) normal bir yangına ancak 10 dakika dayanabilmekte, yapı ikaz vermeden anında çökmektedir. _____________________________________________ ______________________ AHŞAP VE SU Su, ahşaba sadece dışarıdan gelen ya da ağacın su iletme işlevinden artakalan bir yabancı madde değil, onun asıl bileşenlerinden biridir. Ahşaptaki suyun bir miktarı (%-30 ) ahşap liflerine kimyasal olarak bağlıdır. Ahşaba yöneltilen eleştirilerden biri ahşabın çalışması, yani ıslanma ya da ortam rutubetinin değişmesi ile boyut değiştirmesidir. "Pencerem döndü iyi kapanmıyor", ya da "yağmur yağdı şişti açılmıyor” gündelik hayatta sık duyduğumuz şikayetler. Ancak ahşabın seçimi, kurutulması ve ahşap elemanın tasarımı doğru yapılırsa bu problemler ile karşılaşılmaz. Her malzemenin çalıştığı unutulmamalıdır. _____________________________________________ ______________________ AHŞABIN DÜŞMANLARI Ahşap en eski inşaat malzemelerinden biridir. İşlenmesi kolaydır, hafiftir, mukavimdir, ses, ısı ve elektrik yalıtımında mükemmel özelliklere sahiptir. Ancak aynı zamanda biyolojik bir madde olan ahşap dış etkenlerle çeşitli bozulmalara uğrar. Ahşaba uygulanacak çeşitli koruma işlemleri onu bu dış etkilere karşı korur. Bu bölümde ahşabın başlıca bozulma nedenleri ve bunlara karşı nasıl korunabileceğinden söz edeceğiz. Ahşabın birçok biyolojik düşmanı da var. Mantarlar bakteriler, böcekler ve termitler. Bunlardan bazıları ahşabın tamamen yok olmasına bazıları ise sadece görüntü bozukluklarına neden olur. İşte bu özellik acaba kötü mü? Ormanda büyüyen ağaçların hiç yok olmadığını bir düşünün! Ahşap “doğada yok olabilen” bir malzemedir. “Çöpü“ yoktur. İstendiği zaman ona, onu sonsuza kadar yaşatacak tasarım ve teknolojiyi uygulayabilir, istediğimiz zaman da yakabilir ya da çürümeye terk edebiliriz. Burada özellikle yapıda kullanılan ahşap malzemeden bahsettiğimiz için ahşabın düşmanlarından ve onu bu düşmanlarından koruyacak önlemlerden söz edeceğiz. _____________________________________________ ______________________ Sitemiz, Şirketimiz, Firmamız veya İstek ve Önerileriniz Hakkında Aşağıdaki Yorum Bölümünden Yararlanabilirsiniz.